A. Tegese lan Jinise Cerkak
Crita
cekak iku crita gancaran kang ngandhut
prastawa kang ora dawa lan ora akeh alur critane. Crita cekak utawa cerkak kuwi crita kang cekak wae lan
isine fokus ing sawijining paraga sarta sawijining kadadean kang dialami
paragane kuwi.
Unsur
crita cerkak bisa kabedakake dadi unsur intrinsik (unsur ing njero) lan unsur
ekstrinsik (unsur ing njaba). Ing piwulangan iki kang diterangake babagan unsur
intrinsik. Ciri-ciri cerkak : Critane
ringkes, Dumadi saka sakprastawa, Gegayutan karo lelakone
manungsa, lan Alur crita dumadi saka
wiwitan, dredah, ngrampungake perkara
B. Unsur Pambangun Cerkak
Unsur intrinsik
cerkak :
- Tema yaiku sari
pati crita sing di andharake utawa di critakake.
- Paraga yaiku wong
sing maragani crita. Paraga kaperang dadi telu.
-
Paraga utama sing uga dijenengi protagonis.
-
Paraga mungsuh sing uga dijenengi antagonis.
-
Paraga tambahan sing uga dijenengi tritagonis.
Watak.Watak yaiku karakter
utawa sikap sing diduweni saben paraga sajroning crita.
- Alur
yaiku lakuning crita utawa urut-urutane crita. Alur kaperang dadi telu.
- Alur
maju (Progresif) yaiku alur sing nyritakake utawa nggambarake kahanan
saiki kanthi sateruse.
- Alur
mundur (Regresif) yaiku alur sing nggambarake kahanan saiki, diterusake
ngandharake kahanan sing kepungkur.
- Alur campuran
- Latar utawa setting
yaiku perangan sing nerangake papan utawa wektu, kelakone kadadeyan ing
crita iku.
Jinise
latar: wektu, papan, swasana/kahanan.
- Amanat yaiku
pesen sing arep diaturake dening pangripta marang pamaos. Utawi pesen sing
sinandhi sajeroning crita.
Unsur Ekstrinsik utawa nilai-nilai
kang ana sajroning cerkak, antarane:
a.
Nilai Religius/ Agama
Nilai kang ngandhut
saka kapercayaan utawa agama sing dianut pripadhine manungsa.
b. Nilai
Moral lan Piwulangan
Nilai kang ngatur
tindak tanduking manungsa ngandhut budhi pakerti lan tata krama.
c. Nilai
Sosial
Nilai kang ndadekake
manungsa sadhar ngenani urip ing masyarakat kanthi rasa kekeluargaan.
d. Nilai
Budaya
Nilai utawa tatanan
kang dadi kebiasaan ing sajroning kelompok masyarakat.
C. Prosedur teknik penulisan tembang Pangkur
Langkah-langkah
kanggo nulis cakepan tembang Pangkur, yakuwi:
·
Maca teks cerkak kanthi rampung lan
pratitis.
·
Gawe ringkesane cerkak kanthi migunakake
basa padinan.
D. Teknik
penyuntingan tembang Pangkur
·
Nyunting tembang iku tegese maca sinopsis cerkak
sing ditulis dening kanca sabanjur nggoleki tembung-tembung
·
sing kira-kira krasa kurang mathuk utawa
kurang jumbuh karo basa jawa kang bener banjur siswa bisa mbenerake
tembung-tembung sing dirasa kurang pas ana sajroning tembang kasebut mula saka
kuwi aja sungkan-sungkan jalaran saben wong iku nduweni panemu kang beda iku
diarani lumrah.
E. Teknik
penyajian Teks Cerkak secara lisan atau tulisan
Penyajian teks cerkak berupa tulisan yang disunting teman sejawat.
Selanjutnya hasil sinopsis dapat diceritakan kembali secara lisan di depan
kelas.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar